به نام آن که اندیشه را به پرسش مزین ساخت و به خاک فرمان داد تا جان گیرد و به جان، تا در قامت انسان نشیند. آنگاه انسان را داوری ارزانی داشت تا برگزیند و آزادگی تا در جای "او" نشیند و همچو "او" در هستی بنگارد و بیافریند.

Hermes  شخصیتی اسطوره ای است که در تاریخ اساطیری ملل مختلف با نام یا روح مشابه ای آمده است. هرمس در اساطیر یونانی، خدایی به شمار می رود که فرزند زئوس است. او کسی است که پیامهای خداوند را گرفته و به انسان ها می رساند. هرمس در حقیقت آنچه را که ورای شناخت و اندیشه بشر است به حوزه تفکر او منتقل می سازد و باعث کشف رموز و معنای نهفته در هر چیز می شود. هرمس جلوه جاودانه دانش است که آن را با انتقال معنای و تاویل تحقق می بخشد. چنین معنایی از هرمس در یکی از جملات شیخ الاشراق - سهروردی - به خوبی منعکس است. هرمس گفت من به دیدار موجودی روحانی رسیده ام و آن علم اشیاء را به من آموخت. از او پرسیدم تو کیستی؟ گفت من همان حیات باطن هر چیزم. مسکویه رازی در کتاب الحکم‍‍ه الخالده هرمس را واسطه عام خالق و حق هم از بعد وجود شناسی و هم از بعد معرفت شناسی ذکر می کند، که شهرستانی عقیده دارد، خلق به آن عالم حق دست یابد، مگر به واسطه مقربانی که در جوهر، فعل و حالت مقدس اند. هرمتیسم در تاریخ به یک نحله فلسفی، دینی و عرفانی نیز بدل شد که ریشه های شرقی نیز داشت. اساتید آن پیشینه ای اسطوره ای - تاریخی داشتند. نخست هرمس مصری بود که او را با شخصیتی انسانی، طبیب، فیلسوف و کیمیاگر و با هویتی اساطیری از هیاکل (که در بعضی از فرهنگ ها ایشان را با نام فرشتگانی نیز می خوانند) و خدایانی که دانش را از عوالم اثیری به دنیای زمینی منتقل ساخت و همچنان جاودانه حفظ و پاسداری می نماید، معرفی می کردند. او را طاط – منظور همان توت است، از خدایان اسطوره ای مصر باستان - یا پدر طاط دانسته اند که بین علمای اسلامی به المثلث العظمه و المثلث بالحکمه مشهور شد. حتی آفرینش اهرام مصری را نیز به او نسبت می دهند. کهن ترین متون معتبر هرمتیکا را نیز باید در مصر باستان جست که برخی از آن ها هنوز برایمان باقی مانده اند و رگه های عرفانی، مذهبی، ساحری و کیمیاگری در آن قابل تشخیص است. دیگری هرمسی بابلی است که اعتقاد بر این بوده که بعد از طوفان نوح در بابل به فلسفه و پزشکی می پرداخته و احیاگر علوم بوده است. او را از هفت نفر مقدسان علم نجوم در بابل و همان عطارد کلدانیان شمرده اند. شخص دیگر هرمس الهرامسه است که عقیده بر آن است که پس از طوفان نوح می زیسته است. او را از پیروان کیومرث دانسته و برخی وی را با ادریس نبی مسلمانان (که ارمیس یا هرمیس یا طرمیس نیز ثبت شده) و اخنوخ یهودیان و یکی از پیامبران صابئین یکی می دانند و بعضی او را نخستین کسی می دانند که علم آسمانی را کسب کرد. اما هرمس معروف، همان اسطوره یونانی است که ناقل حقیقت از خدایان به انسان هاست.

کاوه احمدی علی آبادی

21/1/84